روزه که از آن بهعنوان تکلیف الهی یاد میکنیم، در حقیقت یک تشریف الهی است؛ یک نعمت خداست؛ یک فرصت بسیار ذیقیمت برای کسانی است که موفّق میشوند روزه بگیرند؛ البته سختیهایی هم دارد. همهی کارهای مبارک و مفید، از سختی خالی نیست. بشر بدون تحمّل سختیها به جایی نمیرسد. این مقدار سختی که در تحمّل روزهگیری وجود دارد، در مقابل آنچه که از روزه عاید انسان میشود، چیزِ کم و سرمایهی اندکی است که انسان مصرف میکند و سود بسیاری را میبرد.
سه مرحله برای روزه ذکر کردهاند؛ هر سه مرحله هم برای کسانیکه اهل آن هستند، مفید است. یک مرحله، همین مرحلهی عمومی روزه است؛ یعنی پرهیز از خوردن و نوشیدن و سایر محرّمات. اگر تنها محتوای روزهی ما همین امساک باشد، این منافع زیادی دارد. هم ما را میآزماید و هم به ما میآموزد؛ هم درس هست، هم آزمایش برای زندگی است. تمرین و ورزش است؛ یک ورزش بسیار با اهمیتتر از ورزش جسمانی در این کار وجود دارد. روایاتی از ائمه علیهمالسّلام وارد شده است که به همین مرحله از روزه توجّه دارد. یک روایت از امام صادق علیهالصّلاهوالسّلام است که میفرماید:
«لیستوی به الغنی و الفقیر(۱)»
خدای متعال روزه را واجب کرده است، تا در این ساعات و روزها، فقیر و غنی با یکدیگر برابر شوند. انسانی که تهیدست و فقیر است، نمیتواند در طول روز هرچه هوس کرد، بخرد و بخورد و بیاشامد؛ اما آدمهای غنی، در طول روز، هرچه که هوس میکنند و هرچه که میخواهند، برایشان فراهم است. غنی، حال فقیر و گرسنگی فقیر و تهیدستی او را از بهدست آوردن چیزهایی که مورد اشتهای اوست، درک نمیکند؛ اما در روزی که روزه میگیرد، همه یکسانند و با اختیار خودشان، از مشتهیّات نفسانی محرومند. ۱۳۷۸/۰۹/۲۶
____________________________________
۱ ) من لایحضره الفقیه ،شیخ صدوق ج ۲ ص ۷۳ ح۱۷۶۶ ؛ علل الشرایع ،شیخ صدوق: ج ۲ ص ۳۷۸ ح۲ ؛ تفسیر مجمع البیان ،شیخ طبرسی : ج ۲ ص ۶ ؛ بحارالانوار،علامه مجلسی : ج ۹۳ ص ۳۷۱ ح ۵۱ ؛