آموزش روخوانی و روانخوانی قرآن کریم-درس ۱

به نام خدا

پیامبر اکرم (ص) میفرماید : هیچ زن و مرد مومنی نیست ، چه آزاده و چه برده مگر اینکه خداوند بر او حقّ واجبی دارد که باید ( به اندازه توانش ) قرآن بیاموزد . ( مستدرک الوسائل ، ج۱ ، ص۲۸۷)

تصمیم گرفتیم با کمک خدا آموزش روخوانی و روانخوانی قرآن کریم را در هشت جلسه برای شما قرار بدیم که این جلسه اول هست با موضوع های (حروف عربی و اسامی آنها – حروف مقّطعه قرآن – علامت های قرآن ) که با نام خدا آغاز میکنیم.

البته در پایان هر درس فایل pdf مطلب قرار داده میشود که هم از گرافیک و هم از خوانایی بالایی برخوردار هست که مشکی برای یادگیری نداشته باشید .

….

حروف عربی و اسامی آنها

برای آموختن هر زبانی نخست باید با حروف و الفبای آن زبان آشنا شد ، و ما که میخواهیم خواندن قرآن را یاد بگیریم ابتدا باید با حروف و الفبای عرب آشنا شویم .

الفبای عرب از نظر تعداد ، چهار حرف (پ ، چ ، ژ ، گ) کمتر از الفبای فارسی می باشد و از نظر شکل به استثنای دو حرف ، بقیه اشکال آن هیچگونه تفاوتی با حروف فارسی ندارد ، یکی شکل (ـه ، ه) برای حرف(ت) که در آخر بعضی از کلمات قرار می گیرد و دیگری شکل کاف بزرگ (ک) که همانند لام بزرگ (ل) نوشته می شود و برای اینکه با حرف لام اشتباه نشود ، یک کاف کوچک در درون آن قرار میدهند ، و از نظر اسم به استثنای دوازده حرف ، اسامی بقیه حروف با فارسی یکسان میباشد .

اکنون با اسامی حروف عربی آشنا میشویم :

تذکر :  اسامی حروفی که به همزه ختم میشوند برای سهولت ،همزه آنها را تلفظ نمیکنیم ، مانند حرف (ب) که در کتابت (باء) مینویسند ولی در تلفظ بدون همزه (با) میخوانند.

حروف مقطّعه قرآن

اکنون که با اسامی حروف عربی آشنا شدید به راحتی میتوانید حروف مقطعه قرآن را نیز بخوانید .

از مجموع ۱۱۴ سوره قرآن ، ۲۹ سوره آن با کلماتی آغاز میشوند که باید به صورت قطعه قطعه خوانده شوند ( هر حرفی با اسم عربی آن ) و لذا به آنها « حروف مقطّعه میگویند » ، مانند :

یس               که خوانده میشود                  یا – سین

نکته : اسامی حروفی که به همزه ختم میشوند در حروف مقطعه نیز همزه آنها تلفظ نمی شود .

اکنون با حرف مقطعه قرآن ، بدون ذکر موارد تکراری آنها آشنا می شویم :

ق – ص – ن – یس – حم – طه – الر – الم – طسم – المر – المص – حم عسق – کهیعص

نکته : هر حرفی اضافه بر شکل و اسم ، صدایی (مخرجی) نیز دارد ، بیشتر صداهای حروف در عربی با فارسی یکسانند ، تنها ده حرف است که صدای آنها مختصر تفاوتی با فارسی دارند و عبارتند از :

(( ث ، ح ، ذ ، ص ، ض ، ط ، ظ ، ع ، غ ، و ))

که ان شاءالله در بخش آموزش تجوید سایت حرف های قرآنی ، یک پست با این موضوع قرار میدهیم . (چون مربوط به روخوانی و روانخوانی نمیشه )

علامتهای قرآنی

در هر زبانی برای تلفظ صحیح کلمات از علامت های خاصی استفاده میشود تا مصوت ( صدای ) هر حرفی کاملا مشخص باشد ، در فارسی و عربی نیز چنین است ، در فارسی برای دانش آموزان مبتدی ، کلمات را علامت گذاری میکنند ولی بعد از آشنایی با تلفظ صحیح و معانی کلمات ، آن ها را بدون علامت مینویسند ، به طور نمونه کلمه «کرم» به چهار صورت « کَرَم ، کِرِم ، کُرُم ، کِرم » خوانده می شود که از معنای جمله میتوان تلفظ صحیح آن را تشخیص داد .

در زبان عربی هم چنین است ، قرآن ابتدا علامتی نداشت و عربها با توجه به معنای آیه ، آن را به صورت صحیح قرائت میکردند ، با گسترش اسلام و مسلمانان شدن اقوام غیر عرب ، لازم دیده شد که با علامت گذاری قرآن ، قرائت صحیح مشخص شود و این کار توسط شاگردان حضرت علی (ع)  انجام پذیرفت و سپس توسط شیعیان آن حضرت تکیمل گردید.

علامتهای قرآن عبارتند از :

حرکات ( فتحه ، کسره ، ضمه ) حروف مدی (الف مدّی ، یاء مدّی ، واو مدّی ) سکون ، تشدید  ، مدّو تنوین

   ( ــَــِــُـ   اٰ  ـــٖــ ی  ـــُــ و   ـــْــــٓــــّـــــًــٍــٌــ )

بیشتر علامتهای فوق در زبان فارسی هم می باشند ولی صدای بعضی از آنها در عربی با فارسی کمی تفاوت دارند که ان شاء الله در درس های آینده با آنها بیشتر آشنا خواهیم شد .

نکته : در فارسی به حرکات ، صداهای کوتاه و به حروف مدّی صداهای کشیده میگویند .

پایان درس ۱

به نقل از: http://harfequran.net